A. Brontë, Lokatorka Wildfell Hall

XIX-wieczna Anglia nie była szczególnie szczęśliwym miejscem dla kobiet wyróżniających się ambicją i marzących o samorealizacji. Zanim do głosu doszły sufrażystki, związki damsko-męskie cechowała znacząca podrzędność kobiet, które oddając się mężom w posiadanie ciałem i duchem, miały stać obok nich nie bacząc na okoliczności. Podwójna moralność zależna od płci dyktowała szereg obowiązków, którym należało sprostać, by być idealną żoną i matką. Do najważniejszego z nich należało przymykanie oka na ekscesy współmałżonka. Co jednak, gdy czara goryczy się przeleje i żona postanowi zawalczyć o swoje własne szczęście...

Spokój angielskiej prowincji burzy przemieszczająca się od ust do ust znudzonych luksusem panien i majętnych ziemian wiadomość o pojawieniu się w okolicy nowej lokatorki niezamieszkanego od dawna dworu. Rzeczona dama, wdowa z małym synkiem i zaledwie jedną służącą na długie tygodnie stanie się przedmiotem plotek, podnoszących temperaturę sielskiej okolicy. Składających jej niezapowiedziane wizyty sąsiadów, zadziwi nie tylko jej praca i samodzielność (utrzymuje się z malarstwa), ale i rewolucyjne poglądy na wychowanie dzieci i kontakty towarzyskie, które wygłasza, nie bacząc na rysujący się wokół skandal i złośliwe plotki.

Niezwykła uroda i nietypowe zachowanie nie uszły uwadze jednemu z okolicznych kawalerów Gilbertowi, który zauroczony osobą Helen postanawia zrobić wszystko, by zbliżyć się do nieznajomej. Nie spodziewa się jednak, że za jej zachowaniem stoi dramatyczna tajemnica z przeszłości, która ciągnie się za nią mimo usilnych starań o nowe życie. Gdy zdobywszy zaufanie kobiety otrzymuje dostęp do jej dziennika, ma okazję poznać codzienne tragedie trwania w nieszczęśliwym związku, przed rozwiązaniem którego przestrzegają konwenanse epoki i dyktowana nimi niska pozycja kobiet.

„Lokatorka Wildfell Hall” to klasyczna angielska powieść z najlepszego dla gatunku okresu. Anne Brontë, jedna z sióstr-pisarek z właściwym całej trójce urokiem odmalowuje koloryt życia w Anglii XIX wieku. Świetnie prowadzona fabuła w narracji pierwszoosobowej, pozwoli nam na moment wejść w skórę głównych bohaterów, poznać rozterki miłosne Gilberta oraz tragiczne losy Helen. Autorka bez przekłamań kreśli obraz czasów, w których o przyszłości kobiet decydował majątek lub jego brak. 

 

Oprócz wciągającej fabuły, przy której 500 stron książki znika w niesamowitym tempie, na uwagę zasługują kreacje bohaterów, nie tylko tych pierwszoplanowych. Brontë tworzy bowiem całą galerię charakterystycznych postaci z przebogatym życiem wewnętrznym. Obok zdradzanej żony i młodego kawalera znajdziemy femme fatale, grupkę nie liczących się z niczym hedonistów, pruderyjne panienki, nawróconych awanturników, spragnione wielkiego życia prowincjuszki, czy konserwatywnych rodziców. Wszyscy mimo typowości posiadają rys indywidualizmu, dzięki któremu zyskują sympatię czytelnika lub jego niesłabnącą odrazę. 

 

Oczywiście główna linia fabularna jest pretekstem do rzetelnego budowania postaci głównej bohaterki. Mając okazję poznać ją jako młodą i naiwną dziewczynę obserwujemy proces jej dorastania, w obliczu dotykających ją wydarzeń. Choć momentami jej zachowania są przejaskrawione, przemiana aż nazbyt tendencyjna, a wnioski z niej płynące oczywiste, nie należy zapominać, że jak na połowę XIX wieku tezy autorki są absolutnie rewolucyjne i wpisują się w dopiero co kiełkujący ruch feministyczny. 

 

Pomimo upływu czasu urok „Lokatorki...” nie słabnie. Choć dziś już może nie bulwersuje, a akcja momentami rozwleka się pomiędzy wewnętrznymi wyborami Helen i oczekiwaniami społecznymi, ze względu na sam podejmowany temat i jego doskonałą realizację, powieść zadowoli wiele czytelniczek. Wszystko dlatego, że oprócz tradycyjnej angielskiej miłości, mamy tu i zdradę, i cierpienie, i wielką indywidualność, która walczy o siebie z wiatrakami konwenansów.

Za książkę dziękuję wydawnictwu: